سال ۱۹۳۸ بود و سایه ی هول انگیز جنگ جهانی دوم می رفت تا دنیا را در کام خود فرو برد. لیز میتنر فیزیکدان استرالیایی تباراتریشی که از بیم هیتلر، به تازگی آلمان را ترک و در سوئد اقامت کرده بود، نامه ای از همکارش اتو هان دریافت کرد. او قبل از گریختن، سی سال همکار اتو هان شیمی دان آلمانی بود اما ناچار شد همه ی تلاش ها را ناتمام بگذارد و بگریزد .
از سال ۱۸۹۶ که بکرل نوع خاصی از تشعشع را که رادیو اکتیویته نام گرفت به صورت تصادفی کشف کرده بود، سال ها می گذشت.اتم دیگر آن معنای باستانی تجزیه ناپذیر را نداشت و با هر نظریه چهره ی تازه ای از آن تصویر می شد. تامسون، راترفورد و بور هرکدام مدل هایی را برای توجیه ساختمان اتمی و رفتار عناصر عرضه کرده بودند. فیزیک دانان- فرمی و همکارانش در ایتالیا، خانواده ی کوری در فرانسه و راترفورد و دستیارانش در کانادا و انگلیس- باز هم با شور فراوان در آزمایشگاه هایی با امکانات مختلف، به منظور شناخت اتم و اجزاء آن تلاش می کردند. اتو هان ، لیز میتنر وفریتز استراسمن که بعدها به آن دو پیوست در انستیتو کایزر ویلهلم برلین تجارب خود را تکمیل می کردند. هنگامی که میتنر مجبورشد هم کاریش با گروه را ناتمام بگذارد، اتوهان واستراسمن کار را در نبود او ادامه دادند. آن ها اتم اورانیم را بمباران کرده بودند. انتظار داشتند نتیجه ی آزمایش، عنصری با عدد اتمی نزدیک به اورانیم باشد. اما یک معما روبه رویشان بود. حاصل، وجود هسته ی باریم را نشان می داد اما چگونه ممکن بود؟ باریم با عدد اتمی ۵۶ از اورانیم با عدد اتمی ۹۲ حاصل آمده باشد؟ فاصله خیلی زیاد بود و توجیهی برای واقعیت به نظر آن دو نمی رسید.
نامه ای که به دست میتنر رسید، پدیده ی گیج کننده ای را که همکار قدیمی اش با آن رو به رو شده بود به او اطلاع می داد. اتو هان در توضیح این پدیده درمانده بود و از او کمک می خواست. میتنر توضیح تازه ای به ذهنش رسید. شاید هم اظهار نظر فراموش شده ی آیدا نواک دانشمند آلمانی را به یاد آورد. ظاهرا باید این نظریه بعد از چهار سال از فراموشی درمی آمد. با خواهرزاده اش اتو فریش که اوهم فیزیک دان بود در این باره صحبت کرد و او را باخود هم عقیده ساخت. به پیشنهاد میتنر، هسته ی اورانیم به دو هسته ی سبک تر تقسیم شده بود. باریم با عدد اتمی ۵۶ و عنصر دیگری با عدد اتمی ۳۶ که کمی بعدتر شناخته شد: گاز کریپتون.
تحلیل میتنر از طریق بور که همان زمان عازم آمریکا بود در مجامع علمی آمریکا که در آن زمان به مناسبت خفقان حاصل از سلطه ی هیتلر پناهگاه خوبی برای فیزیک دانان شده بود به سرعت منتشر شد. معمای تفسیر آزمایش های هان حل شد و پرداختن به آن جای خود را باز کرد، آزمایش ها و محاسبات بیشترمیتنر و فریش، به آنها این اطمینان را داد که پدیده ی شکافت اتم، انرژی بسیار زیادی راهم آزاد می کند. سال ۱۹۳۸ رو به پایان می رفت که میتنر اندیشه ی شکافت هسته ای را به طور دقیق فرمول بندی و برای نشریه ی نیچر ارسال کرد. حالا مسئله ی مهم، رام کردن و در اختیار گرفتن انرژی عظیم نوپدیدی بود که ضمن واکنش های زنجیره ای شکافت هسته آزاد می شد، آن هم به زودی تحقق پیدا کرد و عصر اتم آغاز شد. سال ۱۹۴۴اتوهان جایزه ی نوبل را دریافت کرد، اما به هردلیل او از میتنر به عنوان همکار نام نبرده بود و سهم بانوی پر تلاش، مصمم و خوش فکر به چشم تصمیم گیرندگان اهداء جایزه ی نوبل نیامد.
